O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2025-yil 3-noyabrda imzolangan PQ–327-sonli qaror bilan harbiy oliy ta’lim muassasalarida (OTM) ta’lim olgan shaxslarga o‘qishni tamomlagach 5 yil ishlab berish majburiyati yuklandi. Ushbu o‘zgarish davlat xavfsizligi va harbiy ta’lim tizimini mustahkamlash bo‘yicha strategik yondashuvning muhim qismiga aylanmoqda.
Yangi qarorning mazmuni
Prezident qarori “O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining harbiy xizmatni o‘tash tartibi to‘g‘risida”gi nizomga kiritilgan o‘zgartirishlarni o‘z ichiga oladi. Yangi qoidalarga ko‘ra, harbiy OTMlarni tamomlagan shaxslar o‘qishni tugatganidan so‘ng, Mudofaa vazirligi tomonidan belgilanadigan hududda 5 yil davomida ishlashlari shart. Bu talab harbiy ta’lim jarayonlarining samaradorligini oshirish va mamlakat mudofaa tizimida malakali kadrlarning xizmat qilishini ta’minlash uchun joriy etilgan.
Qarorga binoan, 5 yil xizmatni bajarmagan bitiruvchilar davlat tomonidan ajratilgan o‘qish xarajatlarini qaytarish majburiyatini oladi. Ushbu moliyaviy talab qarorni amalga oshirish mexanizmining muhim qismi bo‘lib, u qoidaga rioya qilinishini ta’minlashga qaratilgan.
Shartning tafsilotlari
Yangi tartib shaxslarni xizmat muddatini to‘liq bajarishga rag‘batlantirish maqsadini ko‘zlaydi. Majburiyatni bajarish muddati davomida bitiruvchi harbiy tizimda kasbiy bilimlarini qo‘llaydi va belgilangan joylarda ish faoliyatini olib boradi. Davlat bu jarayonni nazorat qilish uchun harbiy xizmat shartnomalari va muvofiqlik mexanizmlarini ishlab chiqqan.
Harbiy OTM bitiruvchilari orasida xizmatni bajarish orqali kasbiy ko‘nikmalarni oshirish imkoniyati ham yaratiladi. Bu nafaqat harbiy ta’limning amaliy ahamiyatini kuchaytiradi, balki bitiruvchilarning mamlakat xavfsizlik tizimiga bevosita hissa qo‘shishiga xizmat qiladi.
O‘tgan yillardagi o‘zgarishlar
Davlat ta'lim va xizmat majburiyati tizimiga oid qoidalar bir necha bor qayta ko‘rib chiqilgan. Masalan, 2024-yilda davlat granti asosida ta’lim olgan talabalarga 3 yil ishlab berish majburiyati bekor qilingan edi. Ammo harbiy OTM bitiruvchilari uchun 2025-yildagi yangi qaror bu talabni qaytadan, yanada qat’iy shaklda qayta joriy qildi. Bu esa harbiy ta’lim tizimining o‘ziga xosligi va strategik ahamiyatini ko‘rsatadi.
Turli nuqtai nazarlar
Bu qaror turli qarashlarni yuzaga keltirdi. Ayrim mutaxassislar, yangi majburiyat shaxsiy erkinliklarga cheklov kiritishini aytishsa, boshqalar uni mamlakatning uzoq muddatli xavfsizligi uchun zarur qadam sifatida baholamoqda. Mudofaa vazirligi vakillari ushbu choralarni harbiy kadrlar yetishmovchiligini kamaytirish va xavfsizlik tizimini yanada mustahkamlash vositasi sifatida qayd etmoqda.
Biroq, majburiyatni bajarmagan yoshlar uchun belgilangan o‘qish xarajatlarini qaytarish talabi ayrimlar uchun moliyaviy qiyinchilik tug‘dirishi mumkin. Shu bilan birga, yangi tizim bitiruvchilar uchun ish joyining kafolatlanishini ham ta’minlaydi, bu esa ularga barqaror martaba imkonini beradi.
Iqtisodiy va strategik ahamiyat
Yangi tartib mamlakatning mudofaa tizimi uchun muhim iqtisodiy va strategik qadam hisoblanadi. 2025-yilning 1-avgustidan O‘zbekistonda mehnatga haq to‘lashning kam miqdori 10 foizga oshirilgani harbiy xodimlarning moddiy ta’minotini ham yaxshilashga yordam beradi. Bu holat harbiy sohada mehnat qilishning jozibadorligini oshirishi kutilmoqda.
Xulosa
2025-yildagi PQ–327 qarori harbiy OTM bitiruvchilariga davlat tomonidan berilgan ta’limning amaliy qiymatini oshirish, kadrlar malakasini saqlab qolish va mamlakat xavfsizligini mustahkamlashga qaratilgan muhim qadamdir. Ushbu qaror mamlakatning mudofaa tizimidagi uzoq muddatli strategik rejalarining bir qismi sifatida amalga oshirildi. Ammo, shaxsiy erkinlik va moliyaviy majburiyatlar muvozanati bo‘yicha bahslar davom etishi mumkin.
Javoblar (0 )